Huyện Gia Lâm nằm ở cửa ngõ phía đông thành phố Hà Nội, cách trung tâm thành phố 8 km. Phía đông giáp tỉnh Bắc Ninh và tỉnh Hưng Yên; phía tây giáp quận Long Biên và quận Hoàng Mai; phía nam giáp huyện Thanh Trì và tỉnh Hưng Yên; phía bắc giáp huyện Đông Anh và tỉnh Bắc Ninh. Huyện Gia Lâm kết nối với trung tâm TP Hà Nội qua cầu Thanh Trì. Thông tin lên quận, quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, cùng những bước tiến mới về hạ tầng đã khiến bất động sản Gia Lâm có nhiều biến động.
Quy hoạch 2 bên Sông Hồng sắp được duyệt
Theo Quy hoạch chung xây dựng thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến 2050, Hà Nội phát triển theo mô hình chùm đô thị, trong đó Gia Lâm là một phần của khu đô thị trung tâm được mở rộng về phía đông.
Trong đó, khu đô thị Long Biên - Gia Lâm - Yên Viên định hướng phát triển dịch vụ thương mại, giáo dục, trung tâm y tế… gắn với các ngành công nghiệp công nghệ cao theo hướng quốc lộ 5 và quốc lộ 1. Đến năm 2030 dân số khoảng 0,7 triệu người.
Ngoài ra, Hà Nội đang trình các bộ, ngành liên quan đồ án quy hoạch phân khu đô thị ven sông Hồng tỷ lệ 1/5.000, để tiến tới phê duyệt, ban hành vào tháng 6 tới.
Theo tờ trình đồ án, quy hoạch nằm trên địa giới hành chính 55 phường, xã thuộc 13 quận, huyện của Hà Nội, trong đó có Gia Lâm.
Phân khu đô thị sông Hồng sắp phê duyệt đi qua địa bàn huyện Gia Lâm có diện tích khoảng hơn 1.300 ha (tính cả mặt nước sông Hồng). Phân khu đi qua địa bàn các xã Đông Dư, Bát Tràng, Kim Lan và Văn Đức.
Khu vực Đông Dư - Bát Tràng được nghiên cứu xây dựng quản lý, sử dụng bãi sông tuân thủ quy hoạch phòng chống lũ và quy hoạch đê điều hệ thống sông Hồng với tỷ lệ 5%. Địa phương có lịch sử hình thành và phát triển từ lâu như xã Bát Tràng, được quy hoạch thành khu đô thị mới.
Khu vực trên được định hướng xây dựng khu đô thị mới hiện đại, khu nhà ở sinh thái chất lượng cao, công trình công cộng đô thị phục vụ dân cư hai bên bờ sông và nội đô. Do là bãi sông, các công trình thiết kế chịu lũ với tầng một sử dụng đỗ xe, công cộng...
Loạt đô thị, dự án mới
Gia Lâm thu hút nhiều dự án của các "ông lớn" bất động sản như Vingroup, Eurowindow Holding, Masterise Homes,… đầu tư phát triển các đại đô thị theo mô hình sinh thái và thông minh.
Nổi bật nhất là dự án Vinhomes Ocean Park do Công ty TNHH Đầu Tư và Phát triển Đô thị Gia Lâm, công ty con của Vingroup làm chủ đầu tư với tổng mức vốn 87.385 tỷ đồng. Dự án rộng 420 ha, nằm giữa Quốc lộ 5A và 5B tại thị trấn Trâu Quỳ - xã Dương Xá - xã Kiêu Kỵ - xã Đa Tốn, Gia Lâm, Hà Nội.
Vinhomes Ocean Park được chính thức khởi công từ tháng 11/2018 và dự kiến hoàn thành trong quý IV/2024. Điểm nhấn của dự án là biển hồ nước mặn nhân tạo rộng 6,1 ha và hồ Ngọc Trai rộng 24,5 ha, được xây dựng tại phía đông của đại đô thị; và trường Đại học Quốc tế VinUni với quy mô diện tích khoảng 23 ha tại khuôn viên khu đô thị.
Tập đoàn Vingroup sẽ làm dự án Đầu tư xây dựng Sân golf Vinpearl Hà Nội trên diện tích 182,3 ha tại xã Dương Hà và Phù Đổng. Bên cạnh đó, Vingroup sẽ đầu tư trung tâm thương mại quy mô 9,3 ha tại xã Đa Tốn. Đây là hai dự án nằm trong kế hoạch sử dụng đất năm 2020 được chuyển tiếp sang.
Bên cạnh đó, Gia Lâm còn là địa phương giáp ranh với loạt dự án, khu đô thị lớn tại các quận Long Biên, tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh như Ecopark, khu đô thị Dream City và Đại An của Vinhomes (Văn Giang, Hưng Yên), Vinhomes Riverside (Long Biên), AEON Mall Long Biên,... Hiệu ứng phát triển của loạt dự án này giúp cho Gia Lâm cũng sẽ được hưởng lợi ít nhiều.
Bốn cây cầu vượt sông Hồng
Hiện tại, để vào trung tâm thành phố, người dân Gia Lâm sẽ di chuyển qua cầu Thanh Trì. Cách đó khoảng 5 km có thêm cầu Vĩnh Tuy, thuộc địa phận quận Long Biên. Ngoài ra, ba cầu bắc qua sông Đuống là cầu Phù Đổng 1, 2 và cầu Đuống sẽ kết nối huyện Gia Lâm với một phần quận Long Biên.
Theo quy hoạch GTVT Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2050, Hà Nội sẽ xây thêm 16 cầu qua sông Hồng, sông Đuống. Trong đó, đến năm 2030, thành phố sẽ xây dựng thêm cầu Ngọc Hồi dài 4 km bắc qua huyện Thanh Trì và xã Văn Đức, huyện Gia Lâm. Tổng mức đầu tư dự kiến là 4.880 tỷ đồng.
Cây cầu này đi trùng với đường vành đai 3.5, kết nối giao thông huyện Gia Lâm với trung tâm Hà Nội và thị trấn Văn Giang, Hưng Yên.
Huyện Gia Lâm cũng sẽ có thêm 3 câu cầu vượt sông Đuống, nâng cao khả năng kết nối giữa quận Long Biên, huyện Gia Lâm và tỉnh Hưng Yên.
Cụ thể, cầu Đuống mới dài 2 km sẽ nối thẳng đường Ngô Gia Tự (Long Biên) và Hà Huy Tập (Gia Lâm). Cách vị trí này không xa, cũng có thêm quy hoạch cầu nối đường Gia Thượng (Long Biên) với quốc lộ 3 (Gia Lâm).
Dự kiến, Hà Nội sẽ xây cầu Đuống mới theo hình thức đối tác công tư - PPP.
Ngoài ra, theo quy hoạch, khu vực thuộc địa bàn quận Long Biên cũng sẽ xây dựng nút giao kết nối cầu Đuống mới và cầu nối Gia Thượng với quốc lộ 3.
Như vậy, đến năm 2030, dự kiến huyện Gia Lâm sẽ có tất cả 8 cây cầu vượt sông Hồng, sông Đuống.
Đáng chú ý, dù không nằm trên địa phận huyện Gia Lâm nhưng dự án cầu gần đó như cầu Vĩnh Tuy giai đoạn 2 hơn 2.500 tỷ đồng, cầu Trần Hưng Đạo 9.000 tỷ đồng (nối quận Hoàn Kiếm với Long Biên), cầu Mễ Sở hơn 4.800 tỷ đồng (nối huyện Thường Tín với Văn Giang, Hưng Yên) và Tứ Liên (nối quận Tây Hồ với huyện Đông Anh) sẽ giúp giảm áp lực cho các cây cầu hiện hữu, rút ngắn thời gian từ Gia Lâm tới trung tâm thành phố và với các huyện khác.
Hai tuyến metro đô thị
Theo quy hoạch GTVT Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2050, trong giai đoạn 2020 - 2050 sẽ có tuyến đường sắt đô thị số 1 và 8 đi qua địa phận huyện Gia Lâm.
Tuyến số 1 Ngọc Hồi (Hoàng Mai) - Yên Viên - Như Quỳnh, dài khoảng 38,7 km. Trong đó, chia làm hai giai đoạn, giai đoạn 1 từ Ngọc Hồi - Yên Viên, giai đoạn 2 Gia Lâm - Dương Xá. Tuyến đi trên cao, có xem xét phương án đi kết hợp giữa đường sắt đô thị với đường sắt quốc gia.
Tuyến số 1 có 16 nhà ga, trong đó có 2 ga tại Gia Lâm là Yên Viên (ga đề pô) và Cầu Đuống.
Sau nhiều lần trì hoãn, đến đầu năm 2019, Bộ GTVT cho biết sẽ tiến hành giai đoạn 1 của dự án với việc xây dựng khu tổ hợp Ngọc Hồi, thời gian thực hiện là từ 2019 - 2024, tổng mức đầu tư cho giai đoạn 1 là 19.046 tỷ đồng.
Tuyến số 8 Sơn Động (Hoài Đức) - Mai Dịch - Dương Xá dài 28 km vẫn đang trên quy hoạch, chưa có tiến độ dự kiến cụ thể. Trên tuyến có thể sử dụng xe buýt nhanh từng đoạn phụ thuộc vào lưu lượng giao thông của các giai đoạn.
Riêng đoạn qua Gia Lâm bắt đầu từ Lĩnh Nam - vượt sông Hồng - Dương Xá dự kiến đi trên cao, với 2 ga Bát Tràng, Đa Tốn và 1 ga đề pô Cổ Bi.
Hai tuyến metro kết hợp với các tuyến đường trọng điểm, các cây cầu sắp xây sẽ giúp việc lưu thông giữa Gia Lâm với nội đô và các địa phương lân cận trở nên thuận tiện, nhanh hơn.
Hệ thống kết nối giao thông thuận tiện
Giờ đây, huyện Gia Lâm đang dần định hình dáng vóc một vùng đô thị hiện đại. Ở khu hữu ngạn sông Ðuống, Gia Lâm có 4 tuyến đường lớn song song với nhau, gồm: Đường đê Long Biên – Xuân Quan, đường 39B (Hà Nội – Hưng Yên), cao tốc Hà Nội – Hải Phòng và Quốc lộ 5 (cũ). Cắt ngang bốn tuyến đường lớn đó là quốc lộ 17.
Ở phía tả ngạn sông Ðuống, Gia Lâm có đường quốc lộ 1 (cũ), cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên. Từ những trục đường lớn này, Gia Lâm đang tiếp tục đầu tư xây dựng hệ thống giao thông khớp nối với tuyến đường liên xã, liên thôn.
Trong tương lai, sẽ có nhiều tuyến đường sẽ mở qua địa phận huyện Gia Lâm như đường Vành đai 3.5, loạt tuyến đường liên xã Cổ Bi, Đông Dư, Bát Tràng,...
Theo quy hoạch Hà Nội đã được Thủ tướng phê duyệt đường thì vành đai 3.5 là tuyến kết nối giữa bắc Sông Hồng và nam Sông Hồng. Con đường này sẽ đi qua một loạt quận huyện, như Đông Anh, Bắc Từ Liêm, Hoài Đức, Hà Đông, Thanh Trì, Gia Lâm,... tạo thành một vành đai tại phía tây Thủ Đô
Trong đó năm 2021 sẽ có 25 dự án mở đường và sửa chữa, mở rộng nhiều tuyến đường như: Xây dựng tuyến đường từ khu đô thị Trâu Quỳ qua đường Dương Xá - Đông Dư đến ga Phú Thị trị giá 198 tỷ đồng, chiều dài hơn 3,4 km; dự án xây dựng tuyến đường đê hữu Đuống đoạn Dốc Lời - Đặng Xá đến xã Lệ Chi, tổng mức đầu tư hơn 508 tỷ đồng
Gia Lâm có thể lên quận vào năm 2023
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định phê duyệt Kế hoạch phân loại đô thị toàn quốc giai đoạn 2021 – 2030. Theo đó, dự kiến trong giai đoạn 2021 - 2030, Gia Lâm dự kiến thành lập quận.
Thông tin tại buổi giao ban báo chí ngày 30/6/2020, Phó Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm Nguyễn Ngọc Thuần cho biết, Gia Lâm đã đạt được 25/28 tiêu chí, còn b tiêu chí chưa hoàn thành, đang gặp khó khăn.
Cụ thể, tiêu chí thứ nhất là tiêu chí về giường bệnh, muốn thành quận thì huyện phải đạt 2,4 giường bệnh/ 1.000 dân trở lên. Huyện Gia Lâm hiện đang đạt 1,93 giường bệnh/ 1.000 dân.
Tuy nhiên theo ông Thuần, tiêu chí này có thể hoàn thành được trong giai đoạn tới khi Bệnh viện quốc tế Vinmec quy mô 1.000 giường bệnh sẽ được đầu tư xây dựng trong khu đô thị Vincity Ocean Park thời gian tới, đồng thời huyện cũng sẽ đầu tư nâng cấp Bệnh viện đa khoa Gia Lâm.
Tiêu chí thứ hai là tự cân đối được ngân sách. Để hoàn thành được tiêu chí này, huyện Gia Lâm đang xin cơ chế của thành phố theo hình thức để cho huyện được thu thuế của các doanh nghiệp lớn trên địa bàn. Nếu được cơ chế này thì huyện có thể tự cân đối được ngân sách.
Tiêu chí thứ ba, theo Phó Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm, cũng là tiêu chí mà huyện đang gặp khó nhất, đó là tỷ lệ đường giao thông trên 10 km2. Hiện huyện đang thiếu gần 100 km đường giao thông cấp huyện (đường liên xã trở lên), để hoàn thành thì nhanh nhất cũng phải vài ba năm tới.
Để hoàn thành được tiêu chí này, huyện Gia Lâm đã đề xuất UBND TP Hà Nội phê duyệt trên cơ sở quy hoạch của huyện xây dựng thêm 43 con đường từ nay đến 2025, tổng chiều dài 81,2km, tổng nhu cầu vốn 6.872,6 tỷ đồng.
Trong giai đoạn 2016 – 2020, huyện đã triển khai 306 dự án với tổng kinh phí 5.506 tỷ đồng. Về hạ tầng, huyện đã đầu tư nâng cấp 190,5 km đường liên thôn, đường giao thông trục chính, trục thôn. Cùng với việc đầu tư 411,8 km hệ thống chiếu sáng công nghệ cao, huyện Gia Lâm hiện đã mang dáng dấp của một đô thị hiện đại.
Trong buổi làm việc với Huyện ủy Gia Lâm vào ngày 5/3 vừa qua, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, lúc ấy vẫn đang giữ chức Bí thư Thành ủy Hà Nội, đã đánh giá: "Với đà này thì đến năm 2023, Gia Lâm có thể lên quận được."
